دکتر پیمان دوستی

زمانی که ما به عنوان مراجعه کننده وارد پروسه مشاوره یا درمان بر اساس فرایندهای انعطاف پذیری روانشناختی (بر اساس درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد/ اکت) می شویم، ممکن است تراپیست در بخش هایی از جلسات ما را به سمت و سویی تشویق کند تا ما بتوانیم یک خود مشاهده گر (نظاره گر) را درون خودمان پرورش دهیم. خود نظاره گری که (مشاهده گری که) آگاه به محتواهای روان شناختی ماست.

آگاه به افکار، احساس ها، هیجان ها و حتی حس های بدنی ماست. در واقع ممکن است تراپیست ما را به سمت و سویی سوق دهد که خودی پرورش دهیم که این خود به جای اینکه خودش جزیی از جریان تفکر باشد، به جای اینکه غرق در جریان تفکر باشد، بتواند در ذهن ما یک قدم به عقب بیاستد و نظاره گر جریان تفکر باشد. به عبارتی، این خود به محتواهای روانشناختی ما آگاه است، اما در عین حال غرق در آنها نیست.

ممکن است درمانگر برای ایجاد این فرآیند، صرفا از مراجعه کننده بخواهد تا این عبارت را تکرار کند: “من متوجهم که فکری دارم که …… “، ” من متوجهم فکری دارم که محتواش این است که ……..”، “من متوجهم الان فکری در ذهنم است که فکرم به من می گوید …..”.

نکته کلیدی در خصوص فرآیندهای انعطاف پذیری روان‌شناختی، تمرین کردن است. البته برای این تمرین ها لازم نیست زمان های خاصی را صرف کنید، بلکه شما هر لحظه می توانید آنها را انجام دهید و هر لحظه به شکلی آگاهانه متوجه آنچه در ذهن‌تان می گذرد، باشید.

در این ویدیو به توضیح این موضوع پرداخته می شود که ارزش های چه چیزهایی هستند و ما چطور می توانیم به کمک درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (اکت) ارزش های اساسی زندگی خود را شناسایی کنیم.

فرآیندهای انعطاف پذیری روان شناختی، در مواجهه با اضطراب چطور به ما کمک می‌کنند؟

من پیمان دوستی، امروز می‌خواهم به این پرسش پاسخ بدهم.

خیلی از ما آدم ها زمانی که وارد پروسه روان درمانی می شویم، با این باور وارد پروسه می شویم که اضطراب خود را از بین ببریم یا آن را کاهش دهیم. اما واقعیت چنین است که ما آدم ها نمی‌توانیم یکی از هیجان‌های انسان بودن خود را از بین ببریم. نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که کنترل زندگی من دست چه کسی است؟ کنترل زندگی من دست هیجان هایم است یا کنترل زندگی ام را خودم به دست گرفته ام.

مدل عدم انعطاف پذیری روان شناختی به این شکل توضیح می دهد که در بسیاری از موارد ما انسان ها کنترل زندگی خود را دست ترس هایمان، اضطراب هایمان و هیجان های خودمان می سپاریم. عدم انعطاف پذیری روان شناختی بیان می کند که این ترس ها و اضطراب های ما هستند که برای ما تصمیم می گیرند که به یک موقعیت خاص برویم یا نرویم، یک فعالیت جدید را شروع کنیم یا نکنیم. مدل عدم انعطاف پذیری روان شناختی بیان می کند که گاهی ما آدم ها به جای اینکه به دنبال با کیفیت و غنی زندگی کردن باشیم، تمرکز خودمان را روی حذف افکار و هیجان ها می گذاریم و تصور می کنیم که باید اول از دست هیجان های ناخوشایندی مثل ترس و اضطراب خلاص شویم بعد برویم آن زندگی با کیفیت و معناداری که می خواهیم را دنبال کنیم. گاهی تمرکز خودمان را روی این موضوع می گذاریم که اول باید از دست این نشخوارها خلاص شویم و بعدا برویم کارهایی که برای بهبود کیفیت زندگی مان مفید است انجام دهیم.

از طرفی دیگر، مدل انعطاف پذیری روان شناختی در این خصوص چه می گوید؟ مدل انعطاف پذیری روان شناختی در این خصوص به این موضوع اشاره می کند که ما می توانیم کنترل زندگی مان را در دست خودمان بگیریم در حالی که هنوز هم افکار و احساس های ناخوشایند همراه ما هستند. برای مثال، یک ماشین در حال حرکت را در نظر بگیرید در حالت عدم انعطاف پذیری روان شناختی احتمالا این ترس ها و اضطراب های ما هستند که پشت فرمان نشسته اند و ما کنار نشسته ایم و ما را حمل می کنند. در مدل انعطاف پذیری روان شناختی احتمالا در این ماشین جای راننده و سرنشین عوض می شود و راننده ما هستیم و اضطراب ها و هیجان ها و ترس های ما هستند که کنار ما می نشینند و ما آنها را حمل می کنیم. مدل انعطاف پذیری روان شناختی به این موضوع تاکید می کند که ما آدم ها به جای اینکه تمرکزمان را روی این موضوع بگذاریم که چطو ر باید از دست افکار و هیجان های خودمان خلاص شویم، در عوض همچنان که آنها را حمل می کنیم متمرکز بر با کیفیت زندگی کردن مان باشیم.

همانطور که توضیح داده شد، این ما نباشیم که کنار نشستیم و فرمان زندگی دست هیجان ها و افکار ما باشد و اضطراب و ترس هایمان ما را هدایت کنند، بلکه ما پشت فرمان بنشینیم و ماشین زندگی خود را هدایت کنیم در حالی که افکار و هیجان ها مانند اضطراب، ترس و خشم کنار ما هستند و آنها را حمل می کنیم. در مدل انعطاف پذیری روان‌شناختی، این ما هستیم که مقصد ماشین زندگی خود را انتخاب می کنیم و همچنان افکار و هیجان های خود را حمل می کنیم.

مدل انعطاف پذیری روان شناختی به واسطه شش فرآیند بنیادین به ما کمک می کند تا بدون تلاش برای مبارزه با افکار و هیجان‌هایمان به سمت غنی و با کیفیت زندگی کردنمان قدم برداریم.

نشان‌داده شده‌است، روش‌های ACT به افراد مبتلا به بیماری لاعلاج در مقابله با ترس و غم مواجهه با مرگ، کمک می‌کند. مهارت‌های انعطاف‌پذیری به افراد کمک می‌کند احساس پریشانی کمتری داشته و انرژی خود را به سمت فعالیت‌های معنادار پایان زندگی سوق دهند.

منبع: کتاب ذهن آزاد شده/ نوشته دکتر استیون هیز (۲۰۱۹)/ ترجمه: دکتر پیمان دوستی، نرگس حسینی نیا، مهدی ماندگار، مریم پیرتاج (۱۴۰۰)

سفارش این کتاب

به عنوان مثال، یک مطالعه بر روی زنانی که در آخرین مرحله سرطان تخمدان بودند، انجام شد. تقریبا ۸۵ درصد از کسانی که در این شرایط هستند در طی چند سال خواهند مرد. برای یک گروه از این بیماران، درمان معمولی در دوازده جلسه اختصاص داده شد که شامل آموزش آرام سازی، بازسازی شناختی و راهنمایی در مورد چگونگی حل مساله برای مواجهه با اجتناب ناپذیری مرگ بود. به گروه دیگر دوازده جلسه کار مهارت‌سازی ACT داده شد. با توجه به درمان فشرده شرکت کنندگان، جلسات در هر مکانی که آنها می‌توانستند، ترتیب داده شد، مانند اتاق‌های شیمی درمانی، اتاق‌های تزریق و اتاق‌های معاینه.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

کسانی که تحت آموزش ACT قرار گرفتند در تعدادی از نتایج به طور قابل توجهی بهبود یافتند. آنها کمتر درگیر سرکوب فکر بودند و اضطراب و افسردگی آنها به طور قابل توجهی پایین‌تر بود. علاوه بر این، در حالی که بیمارانی که CBT گرفته بودند (روان درمانی شناختی رفتاری) از راه هایی شبیه حواس‌پرتی، مانند تماشای بیشتر تلویزیون با اضطراب خود مقابله می‌کردند، گروه ACT اقدامات معنادارتری را انجام می‌دادند، مانند تماس با فرزندان خود، تصمیم‌گیری در مورد اینکه وقتی آن‌ها فوت کردند، ممکن است دارایی آنها چگونه توزیع شود، اطمینان حاصل کردن از اینکه وصیت‌نامه آن‌ها مرتب است، و نامه نوشتن به دوستان و خانواده.

مهارت‌های انعطاف‌پذیری می‌توانند به ما کمک کنند تا به سطحی از پذیرش در مورد مرگ عزیزان خود برسیم و زمانی را صرف کنیم که با آن‌ها زندگی معنادار بیشتری داشته باشیم. من این راه سخت را یاد گرفتم.

خانواده من در مواجهه با مرگ بسیار اجتناب می‌کردند. وقتی من بیست و چهار ساله بودم و در آنسوی کشور در حال تحصیل بودم، پدرم درگذشت و پس از اینکه خواهرم با من تماس گرفت و این خبر را داد، مادرم خیلی زود با من تماس گرفت و فعالانه من را تشویق کرد که به مراسم تشییع نیایم. من فقیر بودم، او به من یادآوری کرد. او گفت که از نظر مالی نمی‌تواند کمک زیادی کند.

من خیلی خوشحال بودم که از این راهنمایی استفاده کردم، و هزینه را بهانه کردم. از آن زمان تا کنون عمیقا از این تصمیم متاسف هستم.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

هنگامی که خواهرم، سوزان، دو سال پیش با من تماس گرفت و به من گفت که ذات الریه مادر نود و دو ساله من بدتر شده است، من بلافاصله سوار هواپیمایی از رینو[۱] به فینیکس[۲]  شدم. وقتی به بالین مادرم رسیدم، او دیگر حرف نمی‌زد یا چشمانش را باز نمی کرد، اما وقتی سوزان گفت ، “استیو اینجاست” سرش کمی حرکت کرد.

در حالی که توسط خواهرم و فرزندان بزرگش، آدام و مگان[۳]، احاطه شده بودم، روبروی مادرم نشستم و همانطور که نفسش آرام گرفت و پاهایش کبود شد، چند ساعتی او را تماشا کردم. ذهنم به آخرین باری که دیدمش رفت.

او فراموش کرده بود که من می‌آیم- ذهنش دیگر نمی‌توانست اطلاعات جدید را به خوبی نگه دارد. با صدایی ضعیف، او فریاد زده بود: “استیون! پسرم!” همانطور که وارد اتاق روز در مرکز مراقبت‌های ویژه‌ای شدم که وی در آن زندگی می‌کرد. با افتخار به خانمی که در کنارش نشسته بود با صدای آرامی گفت، “او یک مرد مشهور است” و سپس کمی حالت غرور آمیز مادرانه به خود گرفته و به سرعت اضافه کرد، “او یک روانشناس است،” و سپس، رو به من کرد، گویی که به پسر عزیزش یادآوری می‌کند که واقعاً چقدر در زندگی مهم است، او آرام اما محکم نتیجه گرفت: “او به مردم کمک می‌کند.”

سفارش این کتاب

مادر من نمونه زندگی مبتنی بر ارزش‌ها بود، و او تا آخر کار کرده بود تا فرزندانش را در انجام آنچه درست بود هدایت کند، نه چیزی که به طور سطحی جذاب بود. چیزی که همیشه برایش مهم بود این بود که ما چه‌جور آدم‌هایی بودیم. در حالی که پایان زندگی او نزدیک می‌شد، من بسیار سپاسگزار بودم که می‌توانستیم باهم باشیم، غم و قدردانی و عشق خود را به طور کامل برای لحظات آخر، ارزشمند تجربه کنیم.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

من با طعم آن خداحافظی به سمت قبر خود خواهم رفت. ما می‌گوییم که مرگ یک عزیز افتضاح است، و این (افتضاح) است، اما اگر ما قلب خود را برای دیدن آن باز کنیم، این لحظات مقدس نیز، پر از هیبت است. راه دیگری برای بدست آوردن عشق و درد از دست دادن، نیست.

امیدوارم که وقتی با از دست دادن عزیزان خود روبرو می‌شوید، مهارت‌های انعطاف‌پذیری به شما کمک کند تا احساس آرامش و عشق کامل را که در غم و اندوه شما در جریان است، تجربه کنید.

---

Reno [1] : شهری در شمال ایالت نوادا در ایالات متحده آمریکا است

 Phoenix [2] :مرکز ایالت آریزونا آمریکا است

[۳]. Adam & Meghan

تقریباً ۴۰ درصد از مردم در برخی نقاط (بدن‌شان) مبتلا به سرطان تشخیص داده می‌شوند. در حالی که جامعه پزشکی در پیشرفت موثرتر روش‌های تشخیص و درمان، گام های بلندی برداشته است، حتی آکادمی ملی پزشکی نگران است که توجه به چالش روانی سرطان عقب بماند. حدود ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان، افسردگی، اضطراب و استرس را تجربه می‌کنند، اما اغلب برای آنها درمان کمی انجام می‌شود یا اصلاً درمان نمی‌شود.

منبع: کتاب ذهن آزاد شده/ نوشته دکتر استیون هیز (۲۰۱۹)/ ترجمه: دکتر پیمان دوستی، نرگس حسینی نیا، مهدی ماندگار، مریم پیرتاج (۱۴۰۰)

سفارش این کتاب

افراد مبتلا به سرطان معمولاً به دلیل ابتلا به این بیماری (خصوصاً افراد سیگاری مبتلا به سرطان ریه) و اینکه علی رغم تجربه علائم، به دنبال تشخیص پزشکی سریع نبودند، خود را مقصر می‌دانند. پیام‌های اجتماعی‌ای که باید مثبت بمانند باعث می‌شود بیماران نتوانند درباره استرس تشخیص خود صحبت کنند. دوستان و خانواده می‌توانند درمورد احساس ناجورشان از ترس و درد عزیزانشان بحث کنند. کناره‌گیری از فعالیت‌های زندگی معمول است- بعضی از آنها به دلیل خستگی است، که این یک علامت فراگیر سرطان است (و همچنین درمان آن)، اما همچنین به این دلیل است که بیماران نمی‌خواهند عزیزانشان ببینند که آنها بد عمل می‌کنند.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

علاوه بر این، چالش مبارزه با سرطان به هیچ وجه در طول درمان به پایان نمی‌رسد. حتی اگر درمان موفقیت‌آمیز باشد. ترس از عود می‌تواند برای سال‌ها ادامه داشته باشد. بسیاری از بازماندگان، ناتوانی‌های طولانی مدت را تجربه می‌کنند و برخی ممکن است نتوانند به کار خود بازگردند، که نه تنها می‌تواند استرس اقتصادی ایجاد کند بلکه به یک احساس فقدان معنا و هدف در زندگی آنها منجر می‌شود.

نشان داده شده است که آموزش مهارت‌های ACT به طور قابل توجهی توانایی افراد را برای کنار آمدن با این چالش‌های بی‌شمار بهبود می‌بخشد. این امر به ویژه برای کنار آمدن با علائم متداول افسردگی، اضطراب و ترس از عود مجدد، صدق می‌کند.

شرح مفیدی از متناسب کردن شیوه‌های ACT با چالش‌های خاص سرطان توسط روانشناسان جولی آنژیولا و آن بوون[۱] ارائه شده است که به طور مفصل در مورد تجربه یک بیمار نوشتند. این زن پنجاه و سه ساله مبتلا به سرطان تخمدان اپیتلیال[۲] در مرحله (IIIC)[۳] بود که پس از درمان اولیه دو بار عود کرد. جلسات وی با یک مشاور ACT دو ماه پس از عود دوم آغاز شد و او به متخصص آنکولوژی خود گفته بود که باید در مورد انجام شیمی درمانی اضافی فکر کند. وی به مشاور ACT خود گزارش داد که بین احساس بی حسی و “نگرانی بدون وقفه” در نوسان است. و اینکه او آنقدر خسته شده بود که در برخاستن از رختخواب مشکل داشت. وی همچنین گفت که از رفتار خود شرمسار است و اگرچه دوست دارد وقت بیشتری را با شوهرش بگذراند، اما نمی‌خواست که برای او بار مسئولیت ایجاد کند و به اتاق خواب مهمانان نقل مکان کرد.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

مشاور ابتدا با پرسیدن اینکه می‌خواهد چه نوع زندگی را داشته باشد، کمک کرد تا زندگی با ارزش را برای او در نظر بگیرد و سپس موانع جلوگیری از زندگی بر اساس آن را مشخص کرد. او همچنین ارزیابی‌های انعطاف‌پذیری روانشناختی و ارزش‌ها را انجام داد.

او همچنین انعطاف‌پذیری روانشناختی و ارزیابی ارزش‌ها را در نظر گرفت، که نشان می داد او در اجتناب از ارزش‌ها، به ویژه ارزش وقت گذراندن با خانواده، معاشرت با دوستان، تفریح و تجربه بهزیستی جسمی، امتیاز بالایی کسب کرده است. چنانچه این ارزیابی به او کمک می‌کرد تا ببیند، اما نمی‌توانست با آن‌ها کنار بیاید. با توجه به امتیاز بالای ارزش‌های او، مشاور ابتدا ارزش‌ها را به اعمالی که او می‌توانست متعهد شود، پیوند داد.

سفارش این کتاب

سپس درمان برای کمک به او پیش رفت و با بسیاری از تمرینات گسلش، خود، پذیرش، و تمرین‌های حضور که در بخش دو معرفی شد، او را همراهی کرد. او توانست کیفیت زندگی خود را به طور قابل توجهی بهبود بخشد و دوباره وارد فعالیت‌هایی شود که برایش ارزشمند بود.

شما می‌توانید کار خود را با مهارت‌های انعطاف‌پذیری درمورد مشکلاتی که کشف کرده‌اید، متناسب کنید. به عنوان مثال، اگر اضطراب یا افکار نشخوارکننده برای شما مشکل سازند، بهترین راه این است که کار را با گسلش و حضور شروع کنید. اگر خود سرزنشی و شرمساری موضوعات دشواری هستند، خود شروع خوبی خواهد بود.

---

[۱]. Julie Angiola and Anne Bowen

[۲]. سرطان اپیتلیال تخمدان، نوعی سرطان است که تخمدان‌ها را بیمار می‌سازد

[۳]. آخرین مراحل این نوع سرطان می‌باشد

یادگیری حضور در اینجا و اکنون را می‌توان به شیوه‌ای خاص با تقویت دامنه دید خود مقایسه کرد. ریشه‌های کلمه «حضور» به معنای کشیده شدن به سمت چیزی هستند. در توسعه توجه‌آگاهی (ذهن‌آگاهی) می‌خواهیم که دامنه آگاهی و توانایی خود برای تمرکز بر آن، در جهتی منتخب را افزایش دهیم.

منبع: کتاب ذهن آزاد شده/ نوشته دکتر استیون هیز (۲۰۱۹)/ ترجمه: دکتر پیمان دوستی، نرگس حسینی نیا، مهدی ماندگار، مریم پیرتاج (۱۴۰۰)

سفارش این کتاب

آموزش حضور ما مانند یادگیری نحوه استفاده از چراغ‌قوه‌هایی است که فناوری بالایی دارند. می‌توانیم تمرین کنیم که تمرکز خود را در همه انواع روش‌ها تنظیم کنیم. مراقبه‌، معروف‌ترین نوع این روش‌ها است. این تمرینات نباید پیچیده و زمان بر باشند. انواع زیادی از مراقبه رایج شده‌اند، از جمله کاهش استرس مبتنی بر توجه‌آگاهی (ذهن‌آگاهی)^[۱] (MBSR)، که توسط جان کابات-زین توسعه یافت، مراقبه تعالی‌گرایانه^[۲] و سنت‌های متمرکز بر جسم مانند یوگا و ذِن. یادگیری آن‌ها برای شما مفید خواهد بود، اما هنگامی‌که برای کسب مزیت روانشناختی شروع به استفاده از مراقبه می‌کنید، بهترین کار این است که آن را ساده و مختصر انجام دهید. به‌عنوان مثال، تحقیقات در زمینه مراقبه نشان می‌دهند که تقریبا فقط ۷ درصد از مزایای آن صرفا توسط تمرین تعیین می‌شود.

کارگاه‌های آموزشی مجازی پذیرش و تعهد

کیفیت تمرین مهم‌تر از زمانِ اختصاص داده شده است. مراقبه کوچکی که به درستی انجام شود می‌تواند فایده زیادی داشته باشد. برخی از مزایا بلافاصله حاصل می‌شوند. مطالعه‌ای جدید کشف کرد که افرادی که یک‌بار برای پانزده دقیقه مراقبه انجام می‌دهند، تصمیمات مالی بهتری را می‌گیرند. یکی از محققان، این یافته را به‌صورت زیر توضیح داد:

یک دوره کوتاه مراقبه توجه‌آگاهی (ذهن‌آگاهی) می‌تواند افراد را تشویق کند که با در نظر گرفتن اطلاعات موجود در لحظه حال، تصمیمات بهتری را اتخاذ کنند. مراقبه، میزان تمرکز افراد بر گذشته و آینده را کاهش داد و این تغییر روانشناختی منجر به کاهش هیجان‌های منفی شد. سپس کاهش احساسات منفی، توانایی آن‌ها در رهایی از «هزینه‌های نابرگشتنی» (از دست دادن پول زیاد هنگامی که تصمیم مالی ضعیفی گرفته می‌شود) را افزایش داد.

---

[۱]. mindfulness-based stress reduction

[۲]. Transcendental Meditation

درحالی که شواهد پژوهشی زیادی وجود دارد که انجام روزانه تمرین های مایندفولنس (توجه آگاهی/ ذهن آگاهی) اثربخشی قابل توجهی در خصوص طیف بسیار گسترده‌ای از مسایل مربوط به روان دارد، اما در برخی موارد گزارش‌هایی شنیده می‌شود که انجام این تمرین‌ها اثر چندانی برای ما نداشته است.

دکتر پیمان دوستی

ممکن است شما تصور کنید که مدیتیشن و مایندفولنس، هم معنی یکدیگر هستند، اما در واقع چنین نیست. مدیتیشن هم یک نوع از مایندفولنس است، اما مایندفولنس شامل مجموعه گسترده‌تری است و تمرین‌های رسمی و غیر رسمی مدیتیشن فقط بخشی از مایندفولنس هستند.

امروزه ما می‌دانیم که انجام پیوسته تمرین‌های مایندفولنس از هر نوعی، اثربخشی قابل توجهی در خصوص مشکلات اضطرابی، وسواس، افسردگی و طیفی از مشکلات مربوط به روان دارد، با این حال برخی موارد افراد در انجام این تمرین‌ها با چالش‌هایی مواجه می‌شوند یا اثربخشی مورد نظر را دریافت نمی‌کنند.

در اینجا به برخی از دلایل این امر اشاره می‌شود:

نکته اول این است که بسیاری از افراد، درک درستی از چرایی انجام این تمرین‌ها ندارند. بسیاری تصور می‌کنند که مایندفولنس (توجه آگاهی/ ذهن آگاهی) به معنی لذت بردن از لحظه حال می‌باشد، این امر در حالی است که هدف این تمرین‌ها لذت بردن نمی‌باشد. آنچه در این تمرین‌ها اهمیت دارد، تجربه همه آن چیزی است که در لحظه اتفاق می‌افتد و در این تجربه، توجهی آگاهانه داشتن به آنچه در حال رخ دادن است. در واقع یک خود متعالی که از آنچه در حال رخ دادن است آگاه است. خودی که آگاه و هشیار است و آگاهانه نظاره گر تجارب ماست. ممکن است آنچه در حال رخ دادن است، تجربه غم، ترس یا اضطراب باشد. پس هدف لذت بردن از لحظه حال نیست، بلکه صرفا هدف توجهی آگاهانه داشتن به هر آنچه در لحظه حال رخ می‌دهد است.

نکته دوم این است که بسیاری افراد این تمرین‌ها را با قصد از بین بردن احساس‌های خود انجام می‌دهند و آن را با ریلکسیشن اشتباه می‌گیرند. درحالی که هدف ریلکسیشن، آرام سازی شماست، تمرین‌های مایندفولنس (توجه آگاهی/ ذهن آگاهی) به دنبال آرام سازی شما نیست، بلکه یک برانگیختگی توجه به شکلی آگاهانه و نه به شکل خلبان خودکار مد نظر است. یعنی ما به شکلی آگاهانه توجه خود را هدایت کنیم، نه اینکه به صورت خودکار این اتفاق رخ دهد. شواهد پژوهشی نشان می‌دهد که انجام مداوم تمرین‌های مایندفولنس (توجه آگاهی/ ذهن آگاهی) می‌تواند موجب تغییرات فیزیولوژیکی در برخی قسمت‌های مغز شود. دقت داشته باشید که اگر تمرین‌های مایندفولنس را با قصد آرام سازی خودتان انجام می‌دهید، در واقع شما با این تمرین عمل اجتناب انجام داده‌اید و یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد اجتناب از تجربه هیجان‌ها به هر شیوه‌ای (حتی اگر با تمرین‌های روان‌شناسی باشد) باعث شدت یافتن آنها در طولانی مدت می‌شود. پس دقت داشته باشید که هدف این تمرین‌ها آرام سازی و اجتناب از تجربه هیجان‌ها نیست،‌ بلکه برعکس، هدف آنها تجربه کردن افکار و هیجان‌ها به شیوه‌ای آگاهانه و بدون قضاوت کردن است.

نکته سوم این است که هرچند در تمرین‌های رسمی مایندفولنس ممکن است شما نیاز به شرایط خاصی برای انجام تمرین‌ داشته باشید، اما لزومی ندارد همیشه تمرین های رسمی انجام دهید. برخی افراد تصور می‌کنند که برای انجام تمرین نیازمند یک فضای ساکت و با آرامش هستند و چون این شرایط همیشه محیا نیست، نمی‌توانند تمرین انجام دهند. با این حال، باید بگویم که شما در هر لحظه که به شکل آگاهانه توجه می‌کنید و متوجه این توجه کردن خودتان هستید، در واقع تمرین مایندفولنس انجام داده‌اید، حتی اگر در فضای بسیار شلوغی این کار را انجام می‌دهید.

پوشش خبری مراسم افتتاحیه کلینیک پذیرش و تعهد توسط خبرگزاری های مختلف:

سازمان بهزیستی کشور
خبرگزاری دیده بان علم کشور
خبرگزاری سیناپرس

مشاهده ویدیو سخرانی دکتر استیون هیز

بنیانگذار درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (اکت) با بیان این‌‌که ایران یکی از فعالترین کشورهای تحقیقاتی است و دنیا تا حد زیادی تحت تاثیر ایران قرار گرفته است، در خصوص ابعاد ارتباط بین آنچه در ایران و جهان در حوزه اکت(ACT) صورت می گیرد، در مراسم افتتاحیه این مرکز سخن گفت.

دکتر استیون هیز، روانشناس بالینی دانشگاه نوادا و بنیانگذار درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) در افتتاحیه مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره پذیرش و تعهد در ایران – تهران اظهار کرد: خوشحالم که امروز می‌توانم با علاقه زیادی شاهد گسترش آموزش‌های پذیرش و تعهد درمانی و روش‌های مرتبط  و کارهای مهم که در کشور شما (ایران) در حال انجام است، باشم.

وی با بیان این‌که ایران یکی از فعالترین کشورهای تحقیقاتی است و برخورداری از پیشینه قابل توجه در تحقیقات برجسته علمی باعث شده است تا حضورش در جامعه رفتاری بافتاری به خوبی دیده شود، به همین دلیل خوشحالم که این امکان فراهم است تا چند کلمه‌ای در تایید و قدردانی از راه‌اندازی مرکز پذیرش و تعهد صحبت کنم، تاکید کرد: شاید ندانید، اما اگر به کارآزمایی‌ها و مطالعات تصادفی انجام شده در حوزه «اکت» در ایران نگاهی بیندازید، درمی‌یابید که جهان تا حد زیادی تحت تاثیر ایران قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: در ایران کارهای تحقیقاتی و نظری که در حوزه اکت انجام شده، به طور خاص به این مسائل حساس است، زیرا مثلا مردم بخش‌هایی از قرآن را به آنچه در روان درمانی وجود دارد، ربط می‌دهند که از نظر من، هم مهم و هم درست است. این موارد را در سایر نقاط دیگر دنیا هم دیده‌ام.

بنیانگذار درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد تاکید کرد: به نظر من گاهی این ترکیب‌ها بسیار مفید هستند، زیرا قادر خواهیم بود از تجربیات متفاوت افراد در اتاق روان‌درمانی استفاده مفید کنیم، مواردی مانند استفاده از قدرت نهفته در امورات خانوادگی، فرهنگی و مذهبی. بنابراین لذت بردم از این که می‌بینیم چگونه صدای فارسی و صدای شما اکنون در جهان تاثیر می گذارد.

دکتر هیز یادآور شد: رفتارهایی وجود دارد که با روح انسان در ارتباط است و به همین دلیل روح انسان آنها را می‌پذیرد. لازم است به آنها چهارچوبی علمی بدهیم تا بتوانیم فرایندهای آن را درک کنیم و در سر و قلب سایرین قرار دهیم. همچنین این امکان فراهم می‌شود تا با قرار گرفتن در چهارچوب روانشناسی و روان درمانی با بهترین‌های فرهنگ خود سازگار شویم، به راحتی با آنچه با بهترین نویسندگان، روشنفکران و رهبران مذهبی می‌گویند، ارتباط برقرار کنیم و به همین دلیل است که آنها می‌توانند از تجزیه و تحلیل فرایندهای اساسی تغییر در افراد استفاده کنند که واقعا در زندگی آنها تفاوت ایجاد می‌کند و این همان درمان پذیرش و تعهد آن‌هاست و گسترش آن در بسیاری از زمینه‌ها را گاهی اوقات «آموزش پذیرش و تعهد» می‌نامیم. مانند وقتی از آن در صنعت، تجارت، ورزش، عملکرد بالا یا برای تغییرات اجتماعی استفاده می‌کنیم، در رویکرد درمانی سلامت روانی و رفتاری، افراد را آنقدر بالا می‌کشیم که آنها را به بهترین بخش خودشان وصل کنیم و من به آن به عنوان یک سنت انسانی نگاه می‌کنم.

دکتر هیز ادامه داد: نکته آخری که می‌خواهم به افرادی که به صورت حرفه‌ای و یا تفننی به این کارها (حوزه پذیرش و تعهد) علاقه‌مند هستند، بگویم، با وجود موانع و مشکلات، به عنوان یک انسان سعی کنیم به بهترین نحو صدای یکدیگر را در انجمن علوم رفتاری بافتاری که تقریباً ۱۰ هزار نفر در جهان هستند، بشنویم. در انجمن علوم رفتاری بافتاری افرادی از سراسر جهان در بخش‌هایی با ۲۱ زبان مختلف از جمله بخش زبان فارسی وجود دارند. این انجمن سال‌هاست به افرادی در کشور شما که مایل به عضویت هستند، اما نمی‌توانند حتی مبلغ محدودی را بپردازند، بورسیه می‌دهد و این گونه خواستیم به افرادی که توان پرداخت ندارند، احترام بگذاریم. من فکر می‌کنم که عضویت ارزش دارد، بنابراین شما را دعوت می‌کنم که بخشی از آن جامعه باشید؛ چه در انجمن اصلی و چه در جامعه علمی که در کشور شما توسط افراد علاقه‌مند به آثار من، ایجاد شده است. دکتر هیز به منظور توسعه رویکرد پذیرش و تعهد در ایران پیشنهاد داد: عضویت در برخی از وب‌سایتها و صفحات اجتماعی و … باعث می‌شود شما با افرادی که در اطرافتان به این موضوع اهمیت می‌دهند، آشنا شوید و آن را گسترش دهید. توجه کنید قرار نیست حکومت کنید، قرار نیست خودنمایی کنید یا صرفا در یک گروه عضو شوید، موضوع این است که ما گونه‌ای اجتماعی هستیم و زمانی به بهترین نوع خود مبدل می‌شویم که به ارزش‌ها، اعمال و رفتار ارزش‌مدار دیگران متصل باشیم. بنابراین یکی از دلایلی که من خواستم در این مراسم صحبت کنم، این بود که به شما اطلاع دهم که صدای شما مهم است و تمام دنیا از آنچه در خصوص رویکرد «اکت» انجام داده‌اید، تحت تاثیر قرار گرفته و مشتاقانه به دنبال آن است که از آنچه که به دست آورده‌اید، بیشتر بداند و بدانیم چگونه رنج بشر را کاهش دهیم تا به بهترین شیوه، خدمات را به فرهنگ و علوم رفتاری ارائه دهیم.

دکتر هیز با اشاره به «صلح، عشق و زندگی» به عنوان امضا و اثر خود اظهار امیدواری کرد که با افتتاح این مرکز افرادی که به آنها خدمت می‌کنید، به پیشرفت شما و به طبع به پیشرفت جامعه کمک کند و مجددا تبریک می‌گویم و پروژه را به بهره‌برداری می‌رسانم.

تمرکز بر پژوهش‌های حوزه اکت از اهداف تاسیس مرکز تعهد و پذیرش

دکتر پیمان دوستی، محقق و مؤسس مرکز ایرانی پذیرش و تعهد نیز در مراسم افتتاحیه این مرکز با بیان اینکه این مرکز با سه هدف تحت نظارت سازمان بهزیستی تاسیس شد، گفت: هدف اول از تاسیس این مرکز تمرکز بیشتر بر انجام پژوهش‌های حوزه پذیرش و تعهد (اکت) بوده است. هدف دوم نیز تمرکز بر آموزش بوده است، البته منظور از آموزش صرفا برگزاری کارگاه نیست، بلکه بیشتر به دنبال آن هستیم که چطور منابع به‌روز را به شکل فارسی در اختیار هموطنانمان قرار دهیم.

دکتر دوستی خاطرنشان کرد: این دو هدف اهداف بزرگی هستند که ما به تنهایی از عهده آنها بر نمی‌آییم و در این مسیر قطعاً یاری همکاران و دانشجویان روانشناسی می‌تواند کمک کننده باشد. پس برای تحقق این دو هدف نیازمند یاری هستیم.

وی تصریح کرد: اما هدف سوم این بود که بتوانیم فضایی را فراهم کنیم که تمام همکاران از شیوه پذیرش و تعهد استفاده کنند و زمانی که مراجعین می‌خواهند درمانگر، روانشناس و یا مشاورشان از متد پذیرش و تعهد استفاده کند، مستقیماً بدانند که باید به کجا مراجعه کنند. ما این هدف را دنبال کردیم و امیدواریم که همگی در طول این مسیر با ما همکاری کنند.

محققان و بالینی کاران در ایران کارهای بسیار خوبی در حوزه اکت انجام داده‌اند

دکتر نیکلاس ‏ترنیکه، روانپزشک سوئدی و نویسنده کتاب آر اف تی (RFT)  نیز در این مراسم طی سخنان کوتاهی، اظهار کرد: من به عنوان یک درمانگر و مربی حوزه اکت می‌دانم که هم محققان و هم بالینی‌کاران در ایران کارهای بسیار خوبی در حوزه اکت انجام داده‌اند وهمچنین همکاری کوچکی با پیمان دوستی، محقق ایرانی داشته‌ام. برای من بسیار خوشحال‌کننده است که مرکز تعهد و پذیرش در ایران با تلاش دکتر پیمان دوستی افتتاح می‌شود و این یک خبر عالی است و من فقط می‌خواهم برای او و همکارانش برای این کار مهم آرزوی موفقیت کنم.

اعلام همکاری بخش فارسی زبان انجمن علوم رفتاری و بافتاری

دکتر سیروس مومن زاده، رئیس بخش فارسی انجمن علوم رفتاری و بافتاری (ACBS) در استرالیا نیز با ابراز خوشحالی از فرصتی که به مناسبت افتتاحیه مرکز پذیرش و تعهد در ایران در اختیار وی قرار گرفته است، اظهار کرد: مرکز اصلی انجمن علوم رفتاری و بافتاری(ACBS) در خارج از کشور مسئولیت ارائه منابع، کارگاه ها و سمینارها و تشویق بخش های مختلف این مرکز است و سعی می کند بین افراد علاقه مند به فعالیت در حوزه اکت (ACT) ارتباط برقرار کند. همچنین بخش فارسی زبان این انجمن از حدود هشت سال پیش فعالیت خود را شروع کرده است.

وی بیان این که اکت یکی از درمان های رایجی است که در کارم از آن استفاده می کنم، تصریح کرد: اکت و پروسه‌های آن کاربردش را در خیلی از زمینه ها و اختلالات روانشناختی و مشکلات انسان ها نشان داده است و پژوهش های انجام شده با این رویکرد بر روی سنین مختلف انجام شده، البته بیشتر کارها بر روی بزرگسالان بوده اما پژوهش هایی نیز با این رویکرد بر روی کودکان و کهنسالان انجام شده است.

دکتر مومن زاده با بیان این که خوشحالم دوستان و همکارانم در ایران بیشتر به این حوزه علاقه‌مندی نشان می‌دهند، اظهار امیدواری کرد: بخش فارسی زبان انجمن علوم رفتاری و بافتاری (ACBS) بتواند زمینه ای را فراهم کند برای ایجاد ارتباط، کمک و همکاری بیشتر بین همه گروه ها و افرادی که به استفاده از این درمان بسیار جدید علاقه مند هستند.

رئیس بخش فارسی انجمن علوم رفتاری و بافتاری با اشاره به این موضوع که اکت رویکردی است که شواهد علمی خوبی پشت آن است که این شواهد در حال بیشتر و بیشتر شدن هستند، گفت: با مراجعه به سایت انجمن علوم رفتاری و بافتاری متوجه می شوید یکی از کشورهایی که کمک ها و همکاری های بسیار زیادی در زمینه تحقیقات علمی و مقالات داشته است، ایران بوده است و خود پروفسور استیون هیز نیز بارها و بارها به این مطلب اشاره کرده و تشکر می‌کند.

دکتر مومن زاده ضمن آرزوی موفقیت بیشتر و بیشتر برای پیمان دوستی و گروهش خاطرنشان کرد: امیدوارم بتوانیم با همکاری یکدیگر اکت و استفاده از آن را در ایران  رشد دهیم، از هم یاد بگیریم و به دیگران هم بتوانیم منتقل کنیم. از بخش فارسی زبان انجمن علوم رفتاری و بافتاری استفاده کنید و با ما همکاری کنید و ما نیز تا آنجا که بتوانیم سعی می کنیم کمک های خودمان را به شما منتقل کنیم.

انتهای پیام